Etiopia i Erytrea zawarły porozumienie. Krok w kierunku trwałego pokoju

Premier Etiopii Abiy Ahmed oraz prezydent Erytrei Isaias Afwerki podpisali „wspólną deklarację pokoju i przyjaźni”, kładącą kres trwającemu od 20 lat konfliktowi między tymi krajami. Abiy Ahmed jest pierwszym szefem etiopskiego rządu, który po wielu latach przybył do stolicy Erytrei – Asmary, gdzie został uroczyście powitany przez prezydenta.

Ugoda między państwami sankcjonuje porozumienie pokojowe z 2000 r., które jednak do tej pory nie było realizowane. Obydwa sąsiadujące ze sobą kraje przez całe lata żyły w warunkach wzajemnej całkowitej izolacji. Oddzielone od siebie rodziny nie miały ze sobą możliwości jakiegokolwiek kontaktu Nie było połączeń lotniczych ani telefonicznych, granica lądowa była zamknięta. Pozbawiona dostępu do morza Etiopia nie mogła korzystać z portów erytrejskich.

Po podpisaniu porozumienia sytuacja ma ulec radykalnej zmianie. Postanowiono wznowić stosunki dyplomatyczne i ponownie otworzyć ambasady w obydwu państwach. Erytrea zgodziła się na udostępnienie Etiopii swoich portów morskich a etiopskie linie lotnicze zapowiedziały wznowienie w najbliższych dniach lotów do Asmary. Jak oświadczył erytrejski minister informacji Yemane Gebre Meskel, „nowa era pokoju i przyjaźni” otworzy drogę do rozwoju ścisłej współpracy politycznej, gospodarczej, kulturalnej oraz w zakresie bezpieczeństwa.

Wspólna deklaracja Etiopii i Erytrei znalazła również uznanie na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ. We wtorek 10 lipca wydała ona oświadczenie określające porozumienie jako historycznie ważne „mające pozytywne konsekwencje dla Rogu Afryki oraz poza tym obszarem”. W ONZ mówi się otwarcie o możliwości zniesienia sankcji wobec Erytrei wprowadzonych w 2009 r. z powodu destabilizującej roli tego kraju wobec sąsiadujących państw. O tym, że sankcje straciły rację bytu wspomniał zarówno sekretarz generalny ONZ António Guterres, jak i Margot Wallström, minister spraw zagranicznych Szwecji, która w lipcu sprawuje przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa. Wallström wyraziła opinię, że sankcje powinny zostać zniesione „tak szybko jak jest to możliwe”. Warto zauważyć, że z wnioskiem o anulowanie sankcji wystąpiły nie władze Erytrei, lecz premier Etiopii, który list w tej sprawie osobiście przekazał Guterresowi podczas jego wizyty w Addis Abebie.

Inicjatorem pojednania był Abiy Ahmed, który objął urząd premiera w kwietniu tego roku po tym jak jego poprzednik Hailemariam Desalegn zmuszony został do ustąpienia w wyniku masowych protestów przeciwko bezrobociu i braku wolności politycznych. Nowy szef rządu przystąpił do realizacji reform politycznych, zniósł stan wyjątkowy, uwolnił tysiące więźniów politycznych, zapowiedział liberalizację gospodarki a także wystąp[ił z inicjatywą normalizacji stosunków Erytreą. W 1993 r. Erytrea oddzieliła się od Etiopii o czym zadecydowały wyniki referendum. W pięć lat później rozpoczął się długotrwały konflikt między obu krajami na tle sporów granicznych.