Rajmund Rajs ps. „Bury” – herszt bandy, która metodycznie mordowała ludność białoruską na terenach Polski po II Wojnie Światowej, został główną twarzą wystawy z okazji 80. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Instalacje zostały zaprezentowane w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie.
Na skandaliczną wystawę zwróciła uwagę fejsbukowa strona Przywróćmy pamięć o Patronach Wyklętych. Okazuje się, że przedstawiciel rządu za publiczne pieniądze wystawił laurkę „Buremu” – jednej z najczarniejszych postaci okresu powojennego, człowieka, który według większości historyków dążył do eliminacji ludności białoruskiej z terenów dzisiejszej Polski.
Oddział Romualda Rajsa, pacyfikując wsie w powiecie Bielsk Podlaski i dopuszczając się zabójstw ludności cywilnej, dopuścił się zbrodni o znamionach ludobójstwa. Jego ofiarami padli bowiem prawosławni pochodzenia białoruskiego, a wyznanie i przynależność narodowa miały zasadnicze znaczenie. Potwierdzają to relacje świadków: w spalonej przez Rajsa wsi Zanie niszczono tylko domy rodzin prawosławnych, omijając obejścia katolików. Także w zeznaniach żołnierzy „Burego”, spisanych w zbiorach ośrodka KARTA, wątek niechęci polskich partyzantów do „ruskich” i „kacapów” przewija się regularnie.
To właśnie „Bury” jest głównym bohaterem wystawy autorstwa Artura Chojeckiego na część „Służby Zwycięstwu Polski i powstania Polskiego Państwa Podziemnego” – chociaż ze Służbą Zwycięstwu Polski nie ma wspólnego dosłownie nic. Na wystawie był też major „Łupaszka” – też co najmniej kontrowersyjny i też niezwiązany z SZP.
„Kto znalazł się na tej wystawie? Może założyciele zbrojnego podziemia, tacy jak Michał Karaszewicz-Tokarzewski lub Stefan Rowecki? Może cywilni przywódcy, tacy jak Kazimierz Pużak, Mieczysław Niedziałkowski albo Stefan Korboński? Nie, nie oni. PiS wolał pokazać za to ludobójcę” – czytamy na stronie Przywróćmy Pamięć o Patronach Wyklętych.
