Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich zleciło ośrodkowi Kantar badanie mające na celu zweryfikowanie, jaki jest stan świadomości obywateli na temat dyskryminacji. Niestety – wyniki zaprezentowane z okazji Międzynarodowego Dnia bez Dyskryminacji, nie napawają optymizmem.
W badaniu uwzględniono 15 różnych sytuacji z życia, o których ocenę poproszono ankietowanych.
„Mamy kłopoty w zrozumieniu, co to konstytucyjne prawo oznacza w praktyce. Badacze sprawdzili to, zadając ankietowanym 15 pytań o konkretne sytuacje. 13 z nich opisuje zdarzenia, które są przejawem dyskryminacji. Jedno pytanie jest podchwytliwe, a jedno opisuje sytuację, która na pewno nie jest dyskryminacją. Okazało się, że stosunkowo wielu z nas w sytuacjach tych nie dostrzega niczego nagannego. Nie widzimy krzywdy ani niesprawiedliwości” – pisze RPO na swojej stronie. – „Np. co siódmy Polak nie uważa za dyskryminację zwyzywania osoby czarnoskórej w tramwaju, co piąty – sądzi, że nie jest nią wyproszenie z restauracji osoby niewidomej z psem asystującym. Dla co czwartego badanego nie jest dyskryminacją odmowa przyjęcia dziecka z zespołem Downa do przedszkola, dla co trzeciego Polaka – zapytanie kandydatki do pracy o plany rodzinne. Do tego co trzeci Polak uważa, że dyskryminacją jest odmowa podania alkoholu osobie nietrzeźwej (a to nie jest dyskryminacja!)”.
Badanym nie podobała się również praktyka pierwszeństwa zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością, która została tak samo oceniona podczas rozmowy o pracę jak osoba bez niepełnosprawności. Według Polaków było to niewłaściwe, tymczasem jest to praktyka, która wyrównuje szanse. Twórcy badania zauważają, że nawet jeśli badani umieli słusznie wskazać przejawy dyskryminacji, to nie mieli pewności, czy jest ona sprzeczna z prawem – a jest, w 32 art. Konstytucji.
„Badacze zauważają, że w 2015 i 2016 roku więcej osób w Polsce wiedziało niż obecnie, że dyskryminacja jest zakazana prawnie na rynku pracy i w usługach. Widać więc, że podnoszenie świadomości w zakresie równego traktowania i możliwych ścieżek szukania zaprzestania działań dyskryminacyjnych jest ważnym zadaniem organów publicznych. Nie będą mogły ludziom pomóc, jeśli nie wyjaśnią wcześniej, jakie prawa nam wszystkim przysługują” – podsumowuje RPO.
