To funkcja półformalna: potrzebę stworzenia takiego stanowiska wyraziło Polskie Towarzystwo Etyczne, zrzeszające akademickie autorytety. Członkowie Towarzystwa wielokrotnie wypowiadali swoją merytoryczną opinię w kwestiach bieżących dylematów moralnych, z jakimi zmaga się państwo, zwracając się na forum publicznym m. in. do Prezesa Rady Ministrów RP, Marszałka Sejmu RP, Posłów RP czy Prokuratora Generalnego RP. Na stanowisko rzeczniczki powołano adwokat Karolinę Kuszlewicz, zasłużoną obrończynię praw zwierząt.
Karolina Kuszlewicz jako jedna z pierwszych walczyła przed sadem o poprawę losu żywych karpi sprzedawanych bez wody przed świętami Bożego Narodzenia. Przyczyniła się do tego, że Sąd Najwyższy w grudniu 2016 wydał pierwszy w historii wyrok w sprawie wody i ryb. Mecenas Kuszlewicz prowadzi również doskonale znanego ekologom bloga „W imieniu zwierząt i przyrody – głosem adwokata”. Za swoją działalność na rzecz praw zwierząt otrzymała w 2017 pierwsze miejsce w rankingu Rising Stars – Prawnicy Liderzy Jutra.
Polskie Towarzystwo Etyczne poinformowało, że powołanie rzecznika praw zwierząt „ma na celu wyraźne, trwałe oraz oparte na wiedzy naukowej, etyce i prawie, reprezentowanie interesów zwierząt w Polsce”. Do zadań nowo powołanej rzeczniczki będzie należało podnoszenie świadomości prawnej w zakresie praw zwierząt oraz edukacja prozwierzęca, udział w kampaniach społecznych i podnoszenie istotności tych tematów w debacie publicznej.
„W naszej kulturze określamy zwierzęta jako ludzką własność i zrównujemy je z innymi materialnymi obiektami posiadanymi przez człowieka. System prawny jest oparty na błędnym przekonaniu, że właściciele niewolników zwierzęcych będą zawsze działać na rzecz maksymalnej ochrony swojej własności, jaką stanowią zwierzęta. Niestety, w systemie niewolniczym prawo przeważnie strzeże ekonomicznych korzyści właścicieli. Interesy niewolników oraz interesy właścicieli wykluczają się i nie istnieje między nimi zbieżność. A zatem tak długo, jak będzie istniało zjawisko zniewolenia zwierząt, tak długo cierpienie oraz śmierć zwierząt będą zawsze usprawiedliwione, a także interpretowane jako uboczny, nieunikniony efekt realizacji ludzkich interesów” – ogłosiło PTE.
Towarzystwo walczy o prawa zwierząt od początku swojego istnienia. Sprzeciwia się m.in. ubojowi rytualnemu. Sekcji Dobrostanu Zwierząt przewodniczy prof. Andrzej Elżanowski.
