Przełomowy werdykt w walce z homofobiczną nienawiścią. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach stwierdził nieważność zaskarżonej przez Rzecznika Praw Obywatelskich uchwały Rady Gminy Istebna z 2 września 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii LGBT przez wspólnotę samorządową.
Sąd uzasadnił, że rada gminy naruszyła prawa do swobodnego decydowania o swojej tożsamości, dopuściła się wyłączenia ze wspólnoty części mieszkańców. WSA zaznaczył, że uchwała na charakter dyskryminujący i niedemokratyczny.
Sąd zauważył też, że uchwała narusza art. 32 Konstytucji RP. – Krzywdzi, wzmacnia poczucie zagrożenia tych osób – to argumenty najcięższego kalibru, którymi sąd poczuł się zobligowany do stwierdzenia nieważności uchwały – podkreślił sędzia Krzysztof Wujek w uzasadnieniu.
Strefa wolna od LGBT
– Ideologia jest zawsze związana z ludźmi; słownikowa definicja podaje, że to system poglądów, idei, pojęć, wyznawanych przez jednostki lub grupy ludzi. Termin „strefa wolna” de facto odnosi się również do ludzi z tego grona LGBT. Mówienie, że to ideologia, a nie ludzie, jest przymykaniem oczu na rzeczywistość – dodał.
Sąd zaakcentował, że każdy obywatel ma prawo do nauki i do wychowania dzieci w zgodzie z własnymi przekonaniami. Tymczasem gmina ograniczając zakres tematów, które mogą być wykładane w szkołach przekroczyła swoje uprawnienia, bo o podstawie programowej decyduje w Polsce minister edukacji narodowej. – Seksualność człowieka jest przedmiotem badań naukowych, jednym z działów medycyny. Nauka nie może być uznana za niewłaściwą dla programów nauczania – argumentował sąd.
Sąd uznał, że uchwała ma nie tylko charakter symboliczny, bo stanowi też deklarację wsparcia dla przedsiębiorców i nauczycieli, którzy zamierzają dyskryminować osoby LGBT.
Wyrok jest nieprawomocny. Przysługuje od niego skarga kasacyjna w terminie 30 dni od otrzymania pisemnego uzasadnienia wyroku sądu. Prawnicy Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, który wnioskował o odrzucenie w całości skargi RPO na uchwałę, nie chcieli się po rozprawie wypowiadać dla dziennikarzy.
Z „uznaniem i satysfakcją” wyrok przyjął natomiast Rzecznik Praw Obywatelskich. – To pierwszy taki wyrok w Polsce, wyrok precedensowy, który z całą pewnością zapisze się w historii ochrony praw człowieka w Polsce – powiedziała mec. Anna Błaszczak-Banasiak z biura RPO.
W ocenie RPO wyrok ten ma znaczenie nie tylko w kontekście uchwały gminy Istebna, ale także kilkudziesięciu innych uchwał „anty-LGBT”, które przyjęto do tej pory w Polsce. – Uzasadnienie WSA w Gliwicach było dla tych uchwał miażdżące – sąd nie tylko podzielił wszystkie argumenty merytoryczne RPO, uznając, że uchwały te naruszają konstytucyjne prawa i wolności społeczności osób LGBT, ale wskazał, że są dla nich krzywdzące, dyskryminujące – dodała.
– Dawno nie byłam tak szczęśliwa jak dzisiaj. Sąd mógł poprzestać na tym, by powiedzieć, że uchwała została po prostu podjęta z naruszeniem prawa, poza zakresem właściwości gminy i w związku z tym należy ją unieważnić, ale nie zrobił tego, powiedział nam więcej, dużo więcej, powiedział nam po prostu, że nie ma czegoś takiego jak ideologia LGBT, są po prostu osoby LGBT, które ta uchwała wyklucza ze społeczności lokalnej – powiedziała adwokatka Karolina Gierdal, reprezentująca w sądzie Kampanię Przeciwko Homofobii.
Wcześniej wojewódzkie sądy administracyjne w Krakowie, Kielcach czy Poznaniu odrzucały skargi RPO na uchwały lokalnych samorządów chcących stawiać tamę ideologii LGBT. Sądy uznawały, że uchwała taka nie dotyczy sprawy z zakresu administracji publicznej lub że stanowisko rady gminy zaprezentowane w uchwale ma charakter deklaracji ideowej niestanowiącej podstawy nałożenia jakichkolwiek obowiązków, czy przyznania bądź stwierdzenia uprawnień.
