Ponad 120 intelektualistów i intelektualistek palestyńskich i arabskich odpowiedziało na definicję antysemityzmu promowaną przez Międzynarodowy Sojusz na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA) od 2016 r., której używa się, by tłumić poparcie dla praw palestyńskich. Poniższa Deklaracja została opublikowana jednocześnie, 30 listopada 2020 r., po arabsku w Al-Quds (Londyn) i Al-Ayyam (Ramallah, Palestyna), po hebrajsku w Ha’aretz (Tel-Awiw), po angielsku w The Guardian (Londyn), po niemiecku w Die Tageszeitung (Berlin), po francusku w Mediapart (Paryż) i później w innych mediach na świecie. Portal Strajk dołącza do tej inicjatywy, oferując tłumaczenie polskie.
Deklaracja na temat antysemityzmu i kwestii palestyńskiej
My niżej podpisani – naukowcy, artyści, dziennikarze i i intelektualiści, Palestyńczycy i Arabowie – prezentujemy poprzez tę deklarację nasze stanowisko na temat definicji antysemityzmu sformułowanej przez Międzynarodowy Sojusz na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA), jak też na temat jej przyjęcia, interpretacji i rozpowszechniania w wielu krajach Europy i Ameryki Północnej.
W ostatnich latach walka z antysemityzmem jest coraz bardziej instrumentalizowana przez rząd izraelski i tych, którzy go popierają. Celem tych systematycznych wysiłków jest odebranie prawomocności sprawie palestyńskiej i zmuszenie do milczenia obrońców praw Palestyńczyków. Sprzeniewierzenie koniecznej walki z antysemityzmem, by służyła takim celom, grozi jej degradacją, dyskredytacją i znacznym osłabieniem.
Antysemityzm powinien być piętnowany i zwalczany. Nienawiść do Żydów jako Żydów nie może być nigdzie tolerowana, pod żadnym pretekstem. Antysemityzm manifestuje się poprzez stereotypy i generalizacje odnoszące się do Żydów, szczególnie na temat władzy i pieniędzy, jak też w formie teorii spiskowych, czy negowania Holokaustu. Uznajemy walkę z tymi tendencjami za uprawnioną i niezbędną. Wierzymy też, że nauki wyciągnięte z Holokaustu, jak i innych ludobójstw czasów nowożytnych, powinny stanowić integralną część edukacji nowych pokoleń, w sprzeciwie wobec każdej formy wrogości i nienawiści rasowej.
Jednak walka z antysemityzmem powinna opierać się na jakichś zasadach, gdyż bez nich przeczy swym celom. Definicja IHRA poprzez „przejawy”, o których mówi, zakłada, że każdy Żyd jest syjonistą, a Państwo Izrael w swej obecnej postaci jest realizacją samostanowienia wszystkich Żydów. Głęboko nie zgadzamy się z tym postulatem. Walka z antysemityzmem nie może zmieniać się w fortel służący odebraniu legitymacji walce przeciw uciskowi Palestyńczyków, przeciw negacji ich praw i nieustającej okupacji ich ziemi.
Uważamy, że następujące zasady są z tego względu podstawowe.
- Walka z antysemityzmem powinna odbywać się w ramach prawa międzynarodowego i praw człowieka. Powinna być nieodłączna z walką przeciw wszelkim formom rasizmu i ksenofobii, w tym islamofobii oraz antyarabskiego i antypalestyńskiego rasizmu. Celem tej walki powinno być zapewnienie wolności i emancypacji każdej uciskanej grupie ludzkiej. Jest więc pozbawiona sensu, kiedy służy obronie opresyjnego i drapieżnego państwa.
- Jest duża różnica między sytuacją dyskryminowanych, uciskanych i prześladowanych Żydów jako mniejszości, przez rządy lub grupy antysemickie, a samostanowieniem ludności żydowskiej w formie państwa opartego na segregacji – w dziedzinie etycznej – i ekspansjonistycznego – w dziedzinie terytorialnej. Państwo Izrael, takie jak jest dzisiaj, stoi na fundamencie wykorzenienia wielkiej części autochtonów – tego, co Arabowie i Palestyńczycy nazywają Nakbą, podporządkowania tych, którzy mieszkają jeszcze na terytorium historycznej Palestyny, zamkniętych w statusie obywateli drugiej kategorii lub ludzi pod okupacją, i pozbawienia ich prawa do samostanowienia.
- Definicja antysemityzmu IHRA, jak też dyspozycje prawne, które z niej wynikają w wielu krajach, są głównie stosowane raczej przeciw ugrupowaniom lewicowym oraz organizacjom obrony praw człowieka solidarnym z prawami Palestyńczyków, jak też przeciw kampanii BDS (Bojkot, Wycofanie inwestycji, Sankcje), niż przeciw realnemu zagrożeniu dla Żydów, które stanowią grupy skrajnej prawicy w Europie i Stanach Zjednoczonych. Nazywanie kampanii BDS antysemicką jest grubiańską deformacją tego, co jest pokojową i uprawnioną formą domagania się praw dla Palestyńczyków.
- Definicja IHRA nazywa przejawem antysemityzmu „odbieranie Żydom prawa do samostanowienia, np. przez wyrażanie poglądu, że istnienie państwa Izrael jest przedsięwzięciem rasistowskim”. To bardzo dziwny „przejaw”, który nie kłopocze się faktem, że według prawa międzynarodowego, Państwo Izrael okupantem od ponad półwiecza, jak uznały państwa, gdzie przyjęto definicję IHRA. Tak samo nie przejmuje się rozsądzeniem, czy to prawo do samostanowienia daje prawo do stworzenia żydowskiej większości poprzez czystkę etniczną lub do odebrania praw narodowi palestyńskiemu. Poza tym, definicja IHRA dyskwalifikuje jako antysemicką każdą niesyjonistyczną wizję przyszłości państwa izraelskiego, jak państwa dwunarodowego, czy państwa laickiego i demokratycznego ufundowanego na zasadzie równości wszystkich obywateli i obywatelek. Szczere uznanie prawa do samostanowienia narodów nie może wykluczać narodu palestyńskiego, czy jakiegokolwiek innego.
- Wierzymy, że prawo do samostanowienia nie może oznaczać prawa do wykorzenienia innego narodu i zakazu jego powrotu na własne terytorium, czy innego sposobu zapewnienia sobie większości demograficznej w jakimś państwie. Palestyńska rewindykacja prawa powrotu do kraju, z którego Palestyńczycy, ich rodzice i dziadkowie, zostali wyrzuceni, nie może być kwalifikowana jako antysemicka. Fakt, że taki postulat wywołuje obawy Izraelczyków wcale nie dowodzi, że jest niesprawiedliwy, czy antysemicki. Chodzi o prawo uznane przez prawo międzynarodowe, jak rezolucja 194 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 1948 r.
- Oskarżanie o antysemityzm każdego, kto uważa, że obecne Państwo Izrael jest rasistowskie, i to pomimo instytucjonalnej i konstytucyjnej dyskryminacji, na której opiera się to państwo, oznacza przyznanie temu państwu absolutnej bezkarności. Izrael może więc wygnać swoich palestyńskich obywateli, pozbawić ich obywatelstwa lub prawa do głosowania, pozostając całkowicie uwolnionym od oskarżeń o rasizm. Definicja IHRA i sposoby w jakie jest stosowana zakazuje wszelkiej krytyki Państwa Izrael, jako opartego na dyskryminacji etniczno-religijnej. To sprzeczne z podstawowymi pryncypiami sprawiedliwości, praw człowieka i prawa międzynarodowego.
- Jesteśmy przekonani, że sprawiedliwość wymaga planu poparcia dla prawa samostanowienia Palestyńczyków, w tym dla postulatu zakończenia okupacji ich terytoriów, uznanych międzynarodowo jaki takich, jak też naprawienia grabieży dokonanej na uchodźcach palestyńskich. Zatarcie praw Palestyńczyków w definicji antysemityzmu IHRA ujawnia raczej postawę obrony nadrzędności Żydów w Palestynie, niż praw palestyńskich, raczej supremację nad Palestyńczykami, niż ich bezpieczeństwo. Wierzymy, że wartości i prawa ludzkie są niepodzielne, i że walka z antysemityzmem powinna towarzyszyć poparciu walki narodów lub grup uciskanych o godność, równość i emancypację.
tłum. Jerzy Szygiel
Sygnatariusze (alfabetycznie):
Samir Abdallah
Reżyser, Paris, France
Nadia Abu El-Haj
Ann Olin Whitney Professor of Anthropology, Columbia University, USA
Lila Abu-Lughod
Joseph L. Buttenwieser Professor of Social Science, Columbia University, USA
Bashir Abu-Manneh
Reader in Postcolonial Literature, University of Kent, UK
Gilbert Achcar
Professor of Development Studies, SOAS, University of London, UK
Nadia Leila Aissaoui
Sociolog i pisarka feministyczna, Paris, France
Mamdouh Aker
Board of Trustees, Birzeit University, Palestyna
Mohamed Alyahyai
Pisarz, Oman
Suad Amiry
Pisarka i architektka, Ramallah, Palestyna
Sinan Antoon
Associate Professor, New York University, Irak-USA
Talal Asad
Emeritus Professor of Anthropology, Graduate Center, CUNY, USA
Hanan Ashrawi
Ex-Professor of Comparative Literature, Birzeit University, Palestyna
Aziz Al-Azmeh
University Professor Emeritus, Central European University, Wiedeń, Austria
Abdullah Baabood
Naukowiec, badacz kultury krajów Zatoki Perskiej, Oman
Nadia Al-Bagdadi
Professor of History, Central European University, Wiedeń, Austria
Sam Bahour
Pisarz, Al-Bireh/Ramallah, Palestyna
Zainab Bahrani
Edith Porada Professor of Art History and Archaeology, Columbia University, USA
Rana Barakat
Assistant Professor of History, Birzeit University, Palestyna
Bashir Bashir
Associate Professor of Political Theory, Open University of Israel, Raanana, Izrael
Taysir Batniji
Artysta malarz, Gaza, Palestyna i Paris, France
Tahar Benjelloun
Pisarz, Paris, France
Mohammed Bennis
Poeta, Mohammedia, Maroko
Mohammed Berrada
Pisarz i krytyk literacki, Rabat, Maroko
Omar Berrada
Pisarz i konserwator zabytków, New York, USA
Amahl Bishara
Associate Professor and Chair, Department of Anthropology, Tufts University, USA
Anouar Brahem
Muzyk i kompozytor, Tunezja
Salem Brahimi
Reżyser, Algieria-France
Aboubakr Chraïbi
Profesor literatur arabskich, INALCO, Paris, France
Selma Dabbagh
Pisarka, Londyn, UK
Izzat Darwazeh
Professor of Communications Engineering, University College London, UK
Marwan Darweish
Associate Professor, Coventry University, UK
Beshara Doumani
Mahmoud Darwish Professor of Palestinian Studies and of History, Brown University, USA
Haidar Eid
Profesor literatury angielskiej, Uniwersytet Al-Aqsa, Gaza, Palestyna
Ziad Elmarsafy
Professor of Comparative Literature, King’s College London, UK
Noura Erakat
Assistant Professor, Africana Studies and Criminal Justice, Rutgers University, USA
Samera Esmeir
Associate Professor of Rhetoric, University of California, Berkeley, USA
Khaled Fahmy
FBA, Professor of Modern Arabic Studies, University of Cambridge, UK
Ali Fakhrou
Naukowiec i pisarz, Bahrain
Randa Farah
Associate Professor, Department of Anthropology, Western University, Canada
Leila Farsakh
Associate Professor of Political Science, University of Massachusetts Boston, USA
Khaled Furani
Associate Professor of Sociology & Anthropology, Tel-Aviv University, Izrael
Burhan Ghalioun
Profesor socjologii, Sorbonne 3, Paris, France
Asad Ghanem
Professor of Political science, Haifa University, Izrael
Honaida Ghanim
Dyrektorka generalna forum na rzecz studiów izraelskich Madar, Ramallah, Palestyna
George Giacaman
Professor of Philosophy and Cultural Studies, Birzeit University, Palestyna
Rita Giacaman
Professor, Institute of Community and Public Health, Birzeit University, Palestyna
Amel Grami
Profesor studiów gender, Uniwersytet Tunezyjski, Tunezja
Ghassan Hage
Professor of Anthropology and Social theory, University of Melbourne, Australia
Subhi Hadidi
Krytyk literacki, Syria-France
Samira Haj
Emeritus Professor of History, CSI/Graduate Center, CUNY, USA
Yassin Al-Haj Saleh
Pisarz, Syria
Rema Hammami
Associate Professor of Anthropology, Birzeit University, Palestyna
Dyala Hamzah
Profesor literatury arabskiej, Université de Montréal, Canada
Sari Hanafi
Professor of Sociology, American University of Beyrouth, Liban
Adam Hanieh
Reader in Development Studies, SOAS, University of London, UK
Kadhim Jihad Hassan
Pisarz i tłumacz, profesor w INALCO-Sorbonne, Paris, France
Nadia Hijab
Pisarka, aktywistka praw człowieka, Londyn, UK
Jamil Hilal
Pisarz, Ramallah, Palestyna
Serene Hleihleh
Aktywistka kulturalna, Jordania-Palestyna
Bensalim Himmich
Naukowiec i pisarz, Maroko
Khaled Hroub
Professor in Residence of Middle Eastern Studies, Northwestern University, Qatar
Mahmoud Hussein
Pisarz, Paris, France
Lakhdar Ibrahimi
Paris School of International Affairs, Institut d’Études Politiques, Paris, France
Annemarie Jacir
Reżyserka, Palestyna
Islah Jad
Associate Professor of Political Science, Birzeit University, Palestyna
Lamia Joreige
Artystka wizualna i reżyserka, Beyrouth, Liban
Amal Al-Jubouri
Pisarz, Irak
Mudar Kassis
Associate Professor of Philosophy, Birzeit University, Palestyna
Nabeel Kassis
- profesor fizyki i b. rektor Birzeit University, Palestyna
Muhammad Ali Khalidi
Presidential Professor of Philosophy, CUNY Graduate Center, USA
Rashid Khalidi
Edward Said Professor of Modern Arab Studies, Columbia University, USA
Michel Khleifi
Reżyser, Palestyna-Belgia
Elias Khoury
Pisarz, Beyrouth, Liban
Nadim Khoury
Associate Professor of International Studies, Lillehammer University College, Norwegia
Rachid Koreichi
Artysta malarz, Paris, France
Adila Laïdi-Hanieh
Dyrektor generalna The Palestinian Museum, Palestyna
Rabah Loucini
Profesor historii, Université d’Oran, Algieria
Rabab El-Mahdi
Associate Professor of Political Science, The American University in Cairo, Egipt
Ziad Majed
Associate Professor of Middle East Studies, American University of Paris, France
Jumana Manna
Artystka, Berlin, Niemcy
Farouk Mardam Bey
Wydawca, Paris, France
Mai Masri
Reżyser palestyńska, Liban
Mazen Masri
Senior Lecturer in Law, City University of London, UK
Dina Matar
Reader in Political Communication and Media, SOAS, University of London, UK
Hisham Matar
Pisarz, professor at Barnard College, Columbia University, USA
Khaled Mattawa
Poeta, William Wilhartz Professor of English Literature, University of Michigan, USA
Karma Nabulsi
Professor of Politics and IR, University of Oxford, UK
Hassan Nafaa
Profesor nauk politycznych, Uniwersytet Kairski, Egipt
Nadine Naber
Professor, Dept of Gender and Women’s Studies, University of Illinois at Chicago, USA
Issam Nassar
Professor, Illinois State University, USA
Sari Nusseibeh
Profesor filozofii, Uniwersytet Al-Quds, Palestyna
Najwa Al-Qattan
Emeritus Professor of History, Loyola Marymount University, USA
Omar Al-Qattan
Reżyser, dyrektor Palestinian Museum i A.M. Qattan Foundation, UK
Nadim N. Rouhana
Professor of International Affairs, The Fletcher School, Tufts University, USA
Ahmad Sa’adi
Profesor, Haifa, Izrael
Rasha Salti
Konserwatorka zabytków i pisarka, Niemcy-Liban
Elias Sanbar
Pisarz, Paris, France
Farès Sassine
Profesor filozofii i krytyki literackiej, Beyrouth, Liban
Sherene Seikaly
Associate Professor of History, University of California, Santa Barbara, USA
Samah Selim
Associate Professor, A, ME & SA Languages & Literatures, Rutgers University, USA
Leila Shahid
Pisarka, Beyrouth, Liban
Nadera Shalhoub-Kevorkian
Lawrence D Biele Chair in Law, Hebrew University, Izrael
Anton Shammas
Professor of Comparative Literature, University of Michigan, Ann Arbor, USA
Yara Sharif
Senior Lecturer, Architecture and Cities, University of Westminster, UK
Hanan Al-Shaykh
Pisarka, Londres, UK
Raja Shehadeh
Adwokat i pisarz, Ramallah, Palestyna
Gilbert Sinoué
Pisarz, Paris, France
Ahdaf Soueif
Pisarka, Egipt-UK
Mayssoun Sukarieh
Senior Lecturer in Development Studies, King’s College London, UK
Elia Suleiman
Reżyser, Palestine-France
Nimer Sultany
Reader in Public Law, SOAS, University of London, Royaume-Uni
Jad Tabet
Architekt i pisarz, Beyrouth, Liban
Jihan El-Tahri
Reżyser, Egipt
Salim Tamari
Emeritus Professor of Sociology, Birzeit University, Palestyna
Wassyla Tamzali
Pisarka, kuratorka sztuki współczesnej, Algieria
Fawwaz Traboulsi
Pisarz, Beyrouth, Liban
Dominique Vidal
Historyk i dziennikarz, Palestyna-Francja
Haytham El-Wardany
Pisarz, Egipt-Niemcy
Said Zeedani
Profesor filozofii, Uniwersytet Al-Quds, Palestyna
Rafeef Ziadah
Lecturer in Middle East Politics, SOAS, University of London, UK
Raef Zreik
Minerva Humanities Centre, Tel-Aviv University, Izrael
Elia Zureik
Profesor Queen’s University, Canada
