Jak wygląda członkostwo w Młodzieży Wszechpolskiej? Jakie motywacje i pragnienia kierują tymi, którzy wstępują w szeregi tej organizacji? Dlaczego niektórzy odchodzą? Portal Strajk rozmawiał z byłym członkiem Młodzieży Wszechpolskiej.
Kiedy zostałeś Wszechpolakiem?
Wydaje mi się, że to było w roku 2015. Dokładnie pod koniec.
Ile wtedy miałeś lat?
Około siedemnastu.
Wcześniej angażowałeś się politycznie?
Raczej byłem obserwatorem. Nie należałem nigdy nawet do harcerstwa, byłem ministrantem.
Ogólnie pochodzę z rodziny o konserwatywnych poglądach. Można by powiedzieć, że antykomunistycznych. Na pewno nie była to rodzina skrajnie prawicowa, była ona pro-pisowska, umiejscawiałbym ją raczej w rejonie Porozumienia Centrum. Rodzice byli konserwatystami, nie bardzo bogobojnymi, ale jednak – nazwałbym ich idealnym przykładem takiego „Polaka-katolika”.
Z socjologicznego punktu widzenia to byłaby…
Klasa średnia ze sznytem inteligenckim. Moja matka jest nauczycielką. A o zawodzie ojca nie chcę się wypowiadać. Jednak można jednoznacznie stwierdzić, że nie pochodzę z rodziny bogatej. Wystarcza nam na podstawowe potrzeby bez żadnych udziwnień.
A twoi znajomi ze szkoły? Rówieśnicy? Jakie wśród nich dominowały poglądy polityczne, też były prawicowe?
Nie, nie. Raczej było tak, że ja osobiście zawsze słyszałem o Młodzieży Wszechpolskiej. Podziwiałem ich siłę i odrębność, ich postawa polityczna była dla mnie czymś rzadkim i niespotykanym. Zainteresowali mnie tym, że gdy naokoło poglądy liberalne wiodły prym, to oni bezkompromisowo i bezpardonowo trzymali się konserwatywnych i narodowych wartości. Nie pieścili się. Byli konkretni. Tak jak w Piśmie Świętym „Nasza mowa ma być prosta. Tak, tak, nie, nie”. Na tej zasadzie, takiej prawdomówności, nie pieszczenia się z mainstreamem, walki o wolną Polskę. To mnie zmotywowało do działania.
Chciałem też wreszcie znaleźć takie środowisko, w którym będę się czuł jak u siebie. Takie, w którym wyznaje się poglądy podobne do moich. Będę czuł się częścią wspólnoty. To jest bardzo ważne. Wspólnota. Po prostu grupa pewnych ludzi, którzy reprezentują sobą te same poglądy, te same wartości.
Brakowało Ci tej wspólnoty wcześniej?
Bardzo mi jej brakowało. Brakowało mi też takiego braterstwa. Na to liczyłem. Z resztą z tym się spotkałem w Młodzieży Wszechpolskiej. Można by powiedzieć, że tam było „braterstwo broni”.
W szkole go nie było? A uczyłeś się w prestiżowym liceum?
Bynajmniej. To było raczej średnie liceum, słabej klasy. Wśród uczniów były różne poglądy, ale jednak szczególnie widoczne były te prawicowe. Wszędzie były rozklejane wlepy prawicowe.
„Gówno Prawda”, „Jebać TVN”?
Tak, tak. Mnie to zawsze rajcowało i się cieszyłem z tego.
A był tam ktoś z Młodzieży Wszechpolskiej?
Był.
I manifestował to?
Oczywiście, że tak. Było z tym związanych wiele afer. W naszej szkole był jeden uczeń którego podejrzewaliśmy, że jest osobą homoseksualną. Był bardzo słaby, nie dawał sobie rady z wieloma rzeczami. Ja nic do niego nie miałem. Jednak ten chłopak z Młodzieży Wszechpolskiej (wtedy zresztą nie wiedziałem o tej przynależności, wydawał mi się wtedy zwykłym dresem) potrafił na korytarzu uderzyć go barkiem, opluć. Po prostu go gnębił.
Jaka była reakcja szkoły?
Nikt go nigdy nie złapał za rękę. Chociaż może po prostu nie chciał. Zawsze wychodziło na to, że przez „przypadek” się wywrócił albo wpadli na siebie. Chociaż ten chłopak z MW mówił w rozmowach prywatnych, że powinno się z nim zrobić i ze wszystkimi osobami homoseksualnymi to co kiedyś. „Posadzić na krzesło elektryczne i wtedy może ozdrowieją”.
I co na to inni?
Nie reagowali. Raczej uważali, że to nie ich sprawa. Gdy byli świadkami takiej sytuacji to się krzywili i raczej im się to nie podobało, ale nikt nie był w stanie zwrócić uwagi gnębicielowi.
Znałeś więc tego chłopaka, podobały Ci się prawicowe wlepki. Co ostatecznie zaprowadziło Cię do Młodzieży Wszechpolskiej?
Mój kolega serdeczny zagadnął na papierosie: masz poglądy prawicowe, dobrze mówisz, jesteś wygadany, a w rozmowie prywatnej zawsze wykazujesz takie tendencje „pozytywne”. Jednym słowem, widzę w tobie potencjał. Zaprosił mnie na spotkanie. Powiedział, że poznam miejscowych działaczy, a jak mi się spodoba, to zobaczymy, co będzie dalej.
Pojechałem na pierwsze spotkanie. Odbyło się ono w wynajętej sali. Była na nim luźna atmosfera. Ale nagle przyszedł prezes koła, wszyscy wstali. Rozpoczęto modlitwę i następnie zaśpiewano „Hymn Młodych”. Następnie przedstawiono nowych członków.
Ilu was było? Jaka była średnia wieku?
Na tym spotkaniu stawiło się trzech nowych członków, wszystkich łącznie było powyżej trzydziestu. To była akurat duża okazja, spotkało się kilka kół dzielnicowych, to zdarzało się raz na miesiąc, każde duże miasto jest podzielone na kilka kół. Ogółem struktura jest rozdrobniona. Na tym spotkaniu, jak i w ogóle w MW widziałem raczej studentów pierwszego lub drugiego roku i licealistów. Ale zdarzały się też osoby dużo starsze.
Kobiety też?
Są, ale nie wiem, ile dokładnie. Oczywiste jest to, że w MW jest więcej mężczyzn. Ale zakładam, że w skali całego kraju członkiń może być nawet 30 proc.
I jak są przyjmowane, traktowane?
Uważam, że dobrze. Kiedy byłem w MW, nie było tam miejsca na chamskie odzywki czy też traktowanie dziewczyn w innych kategoriach niż mężczyzn. Były pełnoprawnymi członkami społeczności.
Wróćmy do pierwszego spotkania, na którym byłeś.
Każdy nowo przybyły został zapytany o motywację, co nim kierowało. Po przedstawieniu się każdy otrzymywał gromkie brawa. Potem zaczęła się „prasówka”.
Czyli od razu włączono was, nowych członków, w działanie?
Tak, tak. Założenie jest takie, żeby jak najszybciej włączać ludzi w aktywności organizacyjne. Zaraz po tym, kiedy się zgłoszą.
I na czym polegała „prasówka”?
Była to otwarta dyskusja na temat ostatnich wydarzeń politycznych. Debatowaliśmy i rozmawialiśmy na wiele tematów, przy tym wyostrzały się nasze poglądy.
To znaczy?
Zacznij od tego, że w sumie w MW było dość duże zróżnicowanie poglądowe. Były osoby przeciwne ingerencji państwa w gospodarkę, ale były też osoby o poglądach quasi-socjalistycznych, które. przedstawiały się mianem narodowych solidarystów. Stawiali oni na pierwszym miejscu rodaków, polskich pracowników i polskich przedsiębiorców, twierdzili, że trzeba pomagać słabszym Polakom między innymi poprzez związki zawodowe.
Ja należałem do grupy wolnorynkowej. Moje poglądy były bardzo zbliżone do tych korwinowskich. Różnice polegały również na podejściu do wiary, niektórzy członkowie byli niewierzący, ale był to promil, który jednak otwarcie się do tego nie przyznawał. To tak jakby kostkę cukru wrzucić do szklanki ze słoną wodą. Na głos wszyscy wspólnie twierdzili, że polska tożsamość jest na stałe związana z Kościołem katolickim.
Zebranie nie polegało ona tylko na wymianie poglądów. Mówiono również o nadchodzących wydarzeniach, demonstracjach. Spotkania odbywały się co około co dwa tygodnie albo co tydzień, wtedy planowaliśmy najbliższe akcje.
Jakie były to akcje?
Zaczynając od rozlepiania plakatów, przez debaty lub dyskusje w pozarządowych organizacjach o profilu prawicowym, po akcje wspierania ruchu pro-life czy mniejsze lub większe pikiety narodowe. Wydarzeń było bardzo, bardzo wiele, wszyscy brali w jakiejś akcji udział. Odbierano to jako swoisty obowiązek. Ludzie byli niezwykle zaangażowani. To uczyło dyscypliny.
Nawet akcje typu plakatowanie cieszyły się popularnością?
Tak. Nie było leserstwa. Jeśli ktoś był leserem, to nie mógł należeć do MW, nie tworzyliśmy tam grupy wzajemnej adoracji, celem była praca ideowa. Wszyscy tam zasuwali, wiele akcji wychodziło w sumie spontanicznie, lecz zawsze były one dobrze zorganizowane, nigdy nie było większych problemów. Dla ludzi stanowiło to obowiązek, nie hobby.
A przeprowadzaliście jakieś akcje prospołeczne?
Było ich sporo. Pamiętam pomaganie schroniskom dla zwierząt i zbiórkę na cmentarze i zabytki Lwowa (cmentarz Orląt Lwowskich). Starsi ludzie którzy do mnie podchodzili i wrzucali swój grosz do puszki mówiąc, że się tam urodzili i cały czas utożsamiają się z Lwowem jako polskim miastem. To było coś niezwykłego, wzruszającego i napawało mnie to optymizmem do dalszego działania na rzecz organizacji. Tak samo było z pomocą dla kombatantów z Powstania Warszawskiego. A to zrzuta na remont mieszkania w którym żyje kombatant czy na jego leczenie, zbieranie pieniędzy dla dzieci na Ukrainie czy Białorusi pochodzenia polskiego (na przybory, kredki i długopisy zeszyty, polską literaturę).
Dodam też, że tę wewnętrzną karność zapewniała sama struktura organizacji. Istniała cała wewnętrzna hierarchia, która była niezwykle szanowana, polegała na stażu, ale też na wierności i słuchaniu się wyższych „stopniem”. Wszyscy to honorowali i szanowali, nie było niepotrzebnych dyskusji, to przekładało się na szczególnie dobrą organizację aktywności politycznej.
Wracając jeszcze do akcji prospołecznych. Nie chcieliście blokować eksmisji czy pomagać bezdomnym?
Co do bezdomności zdania były podzielone – to wynikało z różnic zdań w kwestii gospodarki. Jeśli chodzi o eksmitowanie ludzi z mieszkań to uważaliśmy, że jest to karygodne, lecz temat, podobnie jak pomoc bezdomnym, był już zagospodarowany przez lewicę. Między innymi przez ludzi pokroju Piotra Ikonowicza, którego szanowano (przez pewną część środowiska), za to co robi dla zwykłych ludzi.
Co do akcji pro-life, to jak wyglądały wasze stosunki z tym środowiskiem, przenikaliście się, współpracowaliście?
Polegało to bardziej na współpracy, nie znałem osób, które należałyby do obu środowisk w sposób formalny. Współpraca z tymi środowiskami była bardzo mocno zacieśniona, lecz nie przenikaliśmy się.
Co się działo po spotkaniach?
Była integracja. Wspólne wyjście i rozmowy przy piwie o życiu, ale też o polityce. Luźna atmosfera.
Wszystko to było w zgodzie z Twoimi wyobrażeniami?
Tak. Nie dość, że struktura mi odpowiadała i czułem się w niej dobrze, była zwarta i wewnętrznie solidarna, to byli też tam wspaniali ludzie. O około połowie nie powiem złego słowa. Mili i o czystych intencjach. Nie było w nich jakiegoś resentymentu, kompleksów, które nakierowywaliby w kierunku politycznym, co ma często patologiczne skutki. Nie byli też karierowiczami.
Druga połowa to ludzie zakompleksieni, którzy szukali wspólnoty w sposób bardzo chaotyczny, wielu z nich przejawiało skłonności, nie chcę powiedzieć, że sadystyczne, ale… Byli często bezduszni i agresywni, niezwykle też wierni, ale ta wierność pochodziła z ich fascynacji siłą, władzą i idącymi z nich przywilejami. Chcieli oni kimś dowodzić, zarządzać, mieć siłę po swojej stronie. Oczywiście wspierała to struktura, quasi-wojskowa.
Prezesi kół wyzwalali wiele takich patologicznych zachowań, które korespondowały z prawicowym podejściem do obowiązku, ale też hierarchii. Wyższym stopniem zawsze ufano i ludzie, szli po prostu tam, gdzie im wskazano. Nie było miejsca na indywidualizm, choć tworzono ułudę, że każdy może mieć swoje poglądy. Nie była to prawda. Każdy mógł zwrócić uwagę na coś co mu się nie podobało, lecz i tak uwagi te, jeśli było się niżej w hierarchii, nie były brane pod uwagę. Zresztą jeśli chodzi np. o poglądy obyczajowe, to nie było w ogóle miejsca na podziały.
To znaczy?
Aborcja, związki pozamałżeńskie, patriarchat, wychowywanie dzieci w tradycyjnym modelu rodziny. Nie było na ten temat żadnej dyskusji. Tylko podejście konserwatywne. To nie powinno w ogóle dziwić (śmiech)!
A jakie cele sobie stawialiście, jakie ambicje mieli członkowie? Czy udawało im się je spełniać, co zachęcało do dalszego angażowania się?
Chodzi o to, czy dostawaliśmy pieniądze za udział w akcjach? Nie! Sama pochwała na forum przez kogoś starszego stażem czy przewodniczącego wystarczała. Pieniędzy i tak nigdy by z tego nie było i nie będzie (śmiech). Według mnie na tym polega sukces MW, że liczyły się Twoje chęci, zapał i dobre serce, a nie zasobność Twojej kieszeni.
Dzięki MW nauczyłem się, że żadna skrajna postawa w życiu czy też w polityce nie jest dobra a przynosi więcej zła, świadomego lub nie, niż pożytku.
No właśnie, dlaczego skończyła się Twoja historia z Młodzieżową Wszechpolską?
Kiedy już miałem być zaprzysiężony na pełnoprawnego członka, odbyłem rozmowę z samym sobą. Pomyślałem że to jednak przysięga. Jeżeli się ją złamie, ona się za nami ciągnie. To tak jak para na ślubnym kobiercu, która przysięga sobie wierność i uczciwość małżeńską aż do grobowej deski.
Pomyślałem o dyscyplinie, ogarniającej każdy element życia. Doszedłem do wniosku, że nie mogłem dłużej znieść bycia „mięsem armatnim”, świecenia twarzą za każdą akcję, w tym przemoc wymierzoną w przeciwników politycznych, której ja osobiście nie akceptuję. Poza tym środowisko Młodzieży Wszechpolskiej sprawiało, że grono znajomych się zawężało, a nie poszerzało. Działało to na mnie źle, a innych często radykalizowało w złą stronę.
To znaczy?
Wiele osób wyrażało poglądy wręcz rasistowsko-eugeniczne, szczególnie wobec mniejszości seksualnych czy Arabów. Równie silne były ciągoty szowinistyczne wymierzone w Ukraińców, wielu działaczy regularnie biło się z nimi na ulicach, często po pijaku. Posiadanie przyjaciółki lesbijki, kolegi Żyda czy nawet kumpla „lewaka”, ot takiego koleżki, z którym wychodzisz na piwo, nie wchodziło w ogóle w grę. Nawet niby to akceptowano to „delikatnie” sugerowano, że nie jest to normalne i żebym zerwał kontakt z taką osobą. Dlatego zrezygnowałem.
Czy widzisz w ogóle jakąś formację, która by Ci odpowiadała teraz? Czy może zrewidowałeś swoje poglądy i już się nie utożsamiasz z prawicą?
Jestem nadal zwolennikiem wolnego rynku, powiedziałbym też, że monarchistą. W sferach obyczajowych jestem nadal konserwatywny. Widziałem nadzieję w Robercie Gwiazdowskim, jednak tak jak szybko zapłonął, tym prędzej zgasł, jak zresztą większość ludzi w Polsce, którzy mają pomysł na siebie i inicjatywę, ale mają zbyt małe fundusze. W systemie politycznym, jaki istnieje obecnie, potrzebna jest pewna suma na kampanie wyborczą, budowanie struktur w mniejszych miejscowościach czy na autoreklamę poza kampanią. Subwencja budżetowa wcale nie sprawia, że danych ruch społeczny czy partia, która raczkuje, ma szanse przebicia się.
Nie byłeś wyborcą Konfederacji?
Sojusz na siłę. Stosunek środowiska narodowego do samej postaci Janusza Korwina Mikkego był zawsze niechętny, wyszydzający jego postawę polityczną, traktujący go trochę jako błazna. Jego pogląd na temat gwałcenia kobiet Robert Winnicki określił jako kolejne z „dziwactw wesołego staruszka”. Na jesieni 2012 roku z powodu „notorycznego opowiadania głupot szkodzących inicjatywie Marszu Niepodległości” szef RN-u usunął z kolei lidera konserwatywnych liberałów z komitetu poparcia tej demonstracji. Jak widzimy w polityce nie ma stałych uczuć (śmiech).
A jak byś opisał dzisiejszą młodzież? Czy też brakuje jej poczucia wspólnotowości i dlatego tylu z nich wstępuje do MW?
Jest pusta. Bez pomysłu na siebie, wydaje mi się że głównym mottem ludzi jest „co ma być, to będzie” ale jednocześnie liczą się kariera i pieniądze. To akurat ludzie mający łeb na karku potrafią sobie zaplanować. Jednak życie intymne wygląda tak, jak w powyższym stwierdzeniu. Czyli z byle kim i byle co. Jakość tych relacji jest niezmiernie płytka. Nowe technologie pozwalają ludziom na ten płytki kontakt. Weźmy Instagram – nagle jesteś „kimś”, bo ładnie wyglądasz na zdjęciach i masz 10 tysięcy followersów. Pokolenie urodzone w latach 90. jest dla mnie pokoleniem zepsutym moralnie. Mam na myśli stosunek ludzi do siebie w relacjach międzyludzkich.
A gdzie byś upatrywał ratunku dla tego pokolenia?
To trudne pytanie i raczej nie powinno być do mnie kierowane, ale według mnie nie ma ratunku. Takie są dzisiejsze czasy. Jeżeli miałbym na coś postawić to na samorozwój, ograniczenie korzystania z wirtualnego świata i mediów społecznościowych i zadbanie o naszą planetę w sensie ekologicznym. Życie mamy jedno, powinniśmy poprawiać jego jakość i przy okazji nie być egoistami.
Rozmawiał Wojciech Łobodziński.
