Polski Senat uczcił rewolucję 1905 r. i poprzedzające ją wystąpienia robotnicze na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim. Za uchwałą, wniesioną przez dwójkę parlamentarzystów Lewicy, zagłosowało 57 senatorów, także z PiS.
Inicjatywa senatorów Wojciecha Koniecznego i Gabrieli Morawskiej-Staneckiej jest tym cenniejsza, że w Polsce o kształcie polityki pamięci nadal decyduje konserwatywna prawica, która głównymi bohaterami historycznej wyobraźni czyni nacjonalistów i „żołnierzy wyklętych”, a nie umie spokojnie przyznać choćby tego, że poeta Krzysztof Kamil Baczyński miał lewicowe poglądy.
Uchwała przypomina, że w historii Polski były również zrywy robotnicze pod czerwonym sztandarem, a walka o niepodległość w wydaniu Polskiej Partii Socjalistycznej łączyła się z marzeniem o państwie, które będzie realizować ideały sprawiedliwości społecznej. Znalazło się nawet miejsce na przypomnienie, że narodowcy bynajmniej nie budowali w 1905 r. barykad: – Wydarzenia na ziemiach polskich, zainicjowane przez klasę robotniczą i lewicę, miały charakter niepodległościowy i społeczny, a zwalczały je środowiska endeckie, obszarników i kapitalistów – stwierdzono w uchwale.
W dokumencie wskazano kluczowe wydarzenia lat 1904-1905 na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim oraz nakreślono bezpośrednie przyczyny rewolucji: imperialistyczną wojnę rosyjsko-japońską i jej negatywne skutki społeczne w Imperium Rosyjskim. Przypomniano demonstrację 13 listopada 1904 r. na Placu Grzybowskim, gdy nad tłumem załopotał czerwony sztandar z napisem „Precz z caratem! Niech żyje wolny polski lud!”, a członkowie Organizacji Bojowej PPS pierwszy raz od czasów powstania styczniowego (1853-1865) stanęli do zbrojnej konfrontacji z carskimi żołnierzami. W dalszym tekście uchwały jest mowa również o krwawo rozpędzonym pochodzie pierwszomajowym w Warszawie w 1905 r. (organizowała go m.in. SDKPiL) oraz o walce robotników łódzkich w czerwcu tego roku. Wydarzenia te Portal Strajk przybliżał w swoich materiałach z cyklu Czerwona Historia Polski.
– Rewolucja 1905 roku na ziemiach Królestwa Polskiego wywołała liczne protesty, ale też akty czynu rewolucyjnego inicjowane przez środowiska lewicowe – stwierdzają autorzy uchwały, przypominając również strajk powszechny, który miał w wymienionym roku miejsce na ziemiach polskich.- Rewolucja 1905 roku była zrywem społeczeństwa w obronie wartości narodowych i praw społecznych, zwróciła się przeciwko carskiemu absolutyzmowi oraz wyzyskowi ze strony kapitalistów i obszarników – konstatują.
Uchwała podkreśla, iż rewolucja 1905 r. poniosła klęskę, lecz nie pozostała bez daleko idących skutków: car Mikołaj II musiał pójść na określone ustępstwa tak ustrojowe, jak i w polityce narodowościowej, a ruchy rewolucyjne w 1917 r. doprowadziły do upadku caratu. Rok później powstało niepodległe państwo polskie. Niestety – tego już jednak w dokumencie nie przeczytamy – bardzo dalekie od ideałów sprawiedliwości społecznej.
