„Światowa Organizacja Zdrowia nie posiada obecnie zdolności organizacyjnych i struktur, pozwalających na radzenie sobie z bieżącymi kryzysami zdrowia publicznego” – mówi raport, przygotowany przez niezależnych ekspertów na zlecenie organizacji.
WHO została powołana do życia w 1946 r., działa pod ONZ. Jej celem jest troska o zdrowie mieszkańców całego świata, w tym walka z groźnymi chorobami zakaźnymi. Jednak stan wyjątkowy odnośnie pandemii eboli w Afryce Zachodniej ogłoszono dopiero w sierpniu 2014 roku, ponad osiem miesięcy po pierwszych zachorowaniach w Gwinei, kiedy śmiercionośny wirus zdążył już przenieść się na dwa sąsiednie kraje – Sierra Leone i Liberię. Jak dotąd choroba pochłonęła 11 tys. ofiar, szacuje się jednak, że być może dwukrotnie tyle osób zginęło wskutek innych chorób, głównie malarii – pacjenci nie zgłaszali się do szpitali z obawą przed zakażeniem ebolą.
WHO zawiniła przede wszystkim „znaczącymi i nieuzasadnionymi opóźnieniami” w ogłoszeniu stanu wyjątkowego i podjęciu działań na poziomie międzynarodowym. Według raportu, część odpowiedzialności spoczywa też na państwach, w których doszło do wybuchu pandemii – mimo członkostwa w WHO, nie powiadomiły organizacji odpowiednio wcześnie o pierwszych zachorowaniach. Winne są również te państwa, które zabroniły swoim obywatelom wyjeżdżać do krajów objętych epidemią, co zdaniem autorów i autorek raportu „pogorszyło sytuację ekonomiczną, polityczną i społeczną krajów dotkniętych ebolą” – odcięcie Gwinei, Sierra Leone i Liberii od świata miało fatalne skutki dla lokalnej gospodarki, obniżając możliwości tych państw w radzeniu sobie ze skutkami pandemii. Jak podkreślają autorzy raportu, „sytuacja, w której społeczność międzynarodowa nie bierze pod uwagę zobowiązań, wynikających z wiążących porozumień – Międzynarodowych Regulacji Zdrowotnych [IHR], podpisanych w 2005, jest niedopuszczalna”. Według IHR, przyjętych przez wszystkie państwa członkowskie WHO 10 lat temu, zrywanie kontaktów handlowych ze względu na epidemię jest niedozwolone. W tym przypadku postąpiły tak m.in Stany Zjednoczone i Australia.
Według raportu, taka polityka krajów rozwiniętych prowadzi do sytuacji, w której małe i biedne państwa, gdzie najczęściej dochodzi do katastrof na skalę pandemii eboli, nie informują Światowej Organizacji Zdrowia o zagrożeniach epidemiologicznych z obawy przed sankcjami gospodarczymi.