80. rocznica pożegnania Brygad Międzynarodowych

Sobota 20 października godzina 16.00 – 18.00

Stacja Muranów ul. gen. Andersa 13,

00-159 Warszawa

8 października 1938 odbyła się w Barcelonie pożegnalna defilada ochotników i ochotniczek Brygad Międzynarodowych. Pomimo trwającej wojny domowej, wywołanej przez generała Franco i środowiska faszystowskie, rząd Republiki Hiszpańskiej postanowił wycofać z frontu zagranicznych ochotników i ochotniczki licząc, że zgodnie z ustaleniami międzynarodowymi, żołnierze faszystowskich Włoch i Niemiec walczący po stronie rebeliantów również opuszczą kraj. Pozostali oni jednak aż do końca wojny przyczyniając się do zwycięstwa Franco.

Po dwóch latach walk Brygady Międzynarodowe były żegnane w Barcelonie przez dziesiątki tysięcy osób, a także przez władze republikańskie. Międzynarodowi ochotnicy i ochotniczki stali się symbolem antyfaszystowskiej solidarności ponad granicami. Żegnani w Hiszpanii jako bohaterowie i bohaterki we własnych ojczyznach często spotykali się z represjami i podejrzliwością ze strony władz jako działacze robotniczy i lewicowi. Większość z nich mogła jednak powrócić do swoich krajów. Inny los spotkał Dąbrowszczaków – zostali oni pozbawieni obywatelstwa polskiego przez władze II RP i tym samym uniemożliwiono im powrót do Polski, a jako bezpaństwowców nie chciały ich przyjąć inne kraje. W tej sytuacji Dąbrowszczacy, razem z innymi ochotnikami, którzy pozostali w Hiszpanii, postanowili powrócić na front. Polscy ochotnicy i ochotniczki bronili Republiki aż do momentu, gdy Barcelonę zdobyli faszyści. Granicę hiszpańsko-francuską przekroczyli dopiero w lutym 1939, jako ostatni żołnierze Brygad Międzynarodowych.
Choć więc dla Dąbrowszczaków pożegnalna październikowa defilada nie oznaczała powrotu do domu, chcemy z okazji jej 80. rocznicy zaprosić na wydarzenie upamiętniające polskich ochotników i ochotniczki Brygad Międzynarodowych.

Zapraszamy na pokaz trzech krótkich filmów i kronik:

? “Pożegnanie Brygad Międzynarodowych” (1938, 4 min) – kronika relacjonująca uroczystości pożegnalne oraz słynną defiladę na ulicach Barcelony w obecności tysięcy jej mieszkańców.

? “Powrót Ochotników Wolności” (1996, 25 min) – w październiku 1996, w 60. rocznicę utworzenia Brygad Międzynarodowych, przybyły do Hiszpanii dziesiątki dawnych ochotników i ochotniczek. W filmie opowiadają oni o swoich doświadczeniach z wojny w Hiszpanii, powodach, dla których wzięli w niej udział, a także o swoich powojennych losach. To również wzruszający obraz o ludziach, którzy pod koniec swojego życia, przekonani, że historia zapomniała o nich i ich walce, znajdują się ponownie w Hiszpanii witani entuzjastycznie jako bohaterowie i bohaterki przez tłumy obywateli Hiszpanii.

? “Dwie sprawy Antoniego Chrosta” (1977, 14 min) – filmowy portret Antoniego Chrosta, Dąbrowszczaka, który zafascynował Ernesta Hemingwaya. Film skupia się właśnie na spotkaniu słynnego pisarza z Chrostem i rozważaniach czy to właśnie on stał się pierwowzorem bohatera powieści „Komu bije dzwon”.