Historia

Czego o narodzinach wolnej Polski w 1918 r. nie mówi nam ani telewizja publiczna, ani Instytut Pamięci Narodowej? Kiedy na Zamku Królewskim zawisł czerwony sztandar? O roli ludowego rządu Ignacego Daszyńskiego, radach robotniczych w Warszawie i społecznym obliczu 11 listopada 1918 mówi Piotr Ciszewski z Kampanii Historia Czerwona w rozmowie…

Czy wielki globalny konflikt zaczął się równo z dniem 1 września 1939 r. na Westerplatte? Niezupełnie; działania wojenne  zapowiadające światowy dramat miały miejsc już dużo wcześniej. Mowa tu o wojnie domowej w Hiszpanii, ale również o zapomnianej, bo rozgrywającej się daleko od Europy, inwazji faszystowskich Włoch na Abisynię.

W lipcu minie 130 lat, odkąd John Boyd Dunlop założył w Belfaście spółkę Pneumatic Tyre and Booth Cycle Agency, która dała początek masowej produkcji nadmuchiwanych powietrzem opon – co oznaczało oszałamiający wzrost zapotrzebowania na kauczuk. Surowiec ten w ówczesnym czasie pozyskiwano przede wszystkim na obszarach dorzecza rzeki Kongo, na prywatnym…

Pod koniec maja minęła 52. rocznica ogłoszenia niepodległości przez jeden z regionów Nigerii. Wojna, która wtedy wybuchła, wprawiała świat w osłupienie swoją brutalnością – może tylko w dawnym belgijskim Kongo postkolonialne konflikty tuż po uzyskaniu niepodległości miały tak krwawy i bezwzględny wymiar. Dziś mało kto o tym pamięta, chociaż sytuacja…

„W Poznaniu trwała ostra walka między mieszczańskimi partiami o charakterze endeckim a ruchem robotniczym” – tak o wydarzeniach z 1920 roku mówi Jarosław Urbański, działacz związkowy ze stolicy Wielkopolski. 26 kwietnia pod tablicą upamiętniającą rzeź robotników kolejowych odbyła się skromna uroczystość na cześć niezwykle ważnego wydarzenia w historii polskiego społeczeństwa…

– Dzięki takim ludziom, jak ci straceni Proletariatczycy, czy jak przywódca ich organizacji Ludwik Waryński, który zginął na katordze szlisselburskiej, dzisiaj mogę być czymś więcej niż tylko narzędziem do pomnażaniem czyjegoś bogactwa. Tacy ludzie upodmiotowili masy pracujące czy masy chłopskie, z których ja się oczywiście wywodzę, jak większość Polaków. To…

Tytułowy slogan, zadomowił się na dobre w żargonie radykalnej lewicy. Ilekroć ktoś wspomina w tych kręgach o partii Razem, albo tym bardziej o SLD, nieuchronnie usłyszy w którymś momencie tę ripostę. Niektórzy się o nią pieklą, innych ona bawi, widziano nawet socjaldemokratów pielgrzymujących do Berlina, by w ramach pokuty pochylić…

Mając w pamięci wydarzenia po rosyjskiej rewolucji lutowej, liderzy SPD chcieli szybko zminimalizować wpływ rad. Grudniowy kongres wcale nie reprezentował sił robotników, żołnierzy i marynarzy, którzy byli siłą sprawczą rewolucji listopadowej. Nadal powszechne były iluzje co do motywacji politycznych SPD. Jej przywódcy w niebywałym stopniu wykorzystywali je do manipulowania radami…

W historiografii Niemiec i państw powstałych po rozpadzie Austro-Węgier rewolucje i wystąpienia robotnicze wspomina się tylko mimochodem. Tymczasem w Niemczech od 1918 r. do 1923 r. trwał okres rewolucyjny, który nie został jednak zwieńczony obaleniem kapitalizmu. Kraj, który się w jego wyniku ukształtował, był państwem imperialistycznym, a przy tym wysoce…

„Nie wyobrażałem sobie, że po ucieczce z więzienia wejdę do fortecy, skąd ucieczka jest niemożliwa” – to zdanie z książki Ostatnie naboje, którą napisał niegdysiejszy bohater radykalnej lewicy Cesare Battisti być może przychodzi mu dzisiaj na myśl, gdy ściga go cała brazylijska policja, włoskie służby specjalne, Interpol i CIA.

Eduard Bernstein się zestarzał. W międzyczasie skompromitował. Proponowane przez niego rozwiązania mają mizerne przełożenie na czasy dzisiejsze, historia również nie przemawia na ich korzyść. Czy jednak w jego teoretycznym dorobku nie ma już nic wartościowego? I jak w tym kontekście oceniać współczesnych kontynuatorów jego linii politycznej?

W setną rocznicę niepodległości Polski lewica niepotrzebnie stara się uwiarygodniać odwoływaniami do rządów Daszyńskiego i Moraczewskiego. W rzeczywistości w listopadzie 1918 r., jeszcze przed ich ustanowieniem, lud sam brał sprawy w swoje ręce. Jego wysiłki zostały jednak zdradzone przez oportunistów z PPS, wolących układać się z Piłsudskim.

Zjazd Pracowników Kultury, zapamiętany jako „zjazd lwowski”, odbył się w dniach 16 i 17 maja 1936 r. i był inicjatywą zorganizowaną przez Komunistyczną Partię Polski. Odbył się niemal w miesięcznicę śmierci Władysława Kozaka – robotnika, który zginął z rąk sanacyjnej policji podczas tłumienia kwietniowej demonstracji bezrobotnych (13 kwietnia). Zorganizowany dwa…

Chile, podobnie jak Polska, jest miejscem ostrego sporu dotyczącego najnowszej historii kraju. W lokalnej polityce działają jeszcze nieliczni apologeci junty wojskowej Augusto Pinocheta. Wydaje się jednak, że nieistniejący już konserwatywny reżim jeszcze więcej fanów ma pośród polskiej prawicy, począwszy od zwolenników PiS-u, po „korwinistów” i narodowców. Ci sami, którzy mówią…

Historia udowodniła, że przynajmniej do czasów broni jądrowej, władcy jednego bądź drugiego państwa fabrykowali broń po to żeby ją wcześniej czy później użyć. Era wojen masowych rozpoczęła się jednak dopiero w czasach przejścia kapitalizmu na etap imperializmu co spowodowało pierwszą i drugą wojnę światową.

Socjaldemokratyczną Partię Niemiec utworzyli, czy raczej zorganizowali August Bebel nazywany ojcem niemieckiej socjaldemokracji i Wilhelm Liebknecht (ojciec Karola) w połowie lat siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku. Hasła proste – parlamentaryzm, powszechne prawa wyborcze, swoboda działalności gospodarczej, ograniczenie władzy monarchy, godziwe wynagrodzenie itd., lekki akcent na stronę opiekuńczą.

Polacy lubią rekonstrukcje historyczne, lubią przebierać się w historyczne stroje i odgrywać scenki swojego dawnego bohaterstwa. Teraz na przykład trwa rekonstrukcja historyczna antysemickiej akcji z marca 1968 roku. Za miesiąc pełna, pięćdziesiąta rocznica.

Minęły właśnie 33 lata od grudniowej nocy, kiedy to się stało. Gdyby połączyć skutki Czarnobyla i Fukushimy dla ludzkiego życia i zdrowia, pozostałyby z tyłu. Jak co roku, w Bhopalu ludzie manifestowali żądając dekontaminacji byłej fabryki Amerykanów z Union Carbide, i jak zwykle zostaną zignorowani. Historia neokolonialnej, chronionej przez władze…

Z Enzo Traverso, włoskim badaczem zajmującym się historią Holocaustu i zjawiskiem totalitaryzmu, autorem książki „Historia jako pole bitwy. Interpretacja przemocy w XX wieku” (Książka i Prasa 2014), rozmawia Michał Siermiński. Rozmowa ukazała się pierwotnie w kwartalniku „Bez Dogmatu”. Michał Siermiński: W tym roku przypada stulecie rewolucji październikowej. W Polsce, gdzie…

Wielki problem miały władze Rosji ze stuleciem rewolucji październikowej. Z jednej strony nie da się rocznicy takich wydarzeń pominąć milczeniem, bo zbyt mocno osadzone są w zbiorowej pamięci.  Z drugiej – lepiej, żeby ludzie nie zaczęli się zastanawiać nad tym, czy i na ile aktualne jest antykapitalistyczne przesłanie 1917 roku.…