Historia

Czy akty grabieży, do których doszło podczas protestów w Stanach Zjednoczonych, są czymś wyjątkowym? Czy może zawsze podczas rewolucyjnych zrywów i wystąpień dochodziło do zniszczeń? W najnowszym odcinku Historii Czerwonej Piotr Ciszewski i Małgorzata Kulbaczewska-Figat przypominają, kiedy w Warszawie miały miejsce rozruchy głodowe, jak Polska Partia Socjalistyczna zareagowała na pogrom…

Jako student i pasjonat historii, od dawna z dużym smutkiem obserwuję, jak instrumentalnie jest ona traktowana w przestrzeni publicznej. Zazwyczaj z uczuciem bezsilności przechodzę obok tego obojętnie, ostatnio jednak pewien tekst przelał we mnie czarę goryczy.

Dzisiaj, kiedy tak wiele rządów w dążeniu do autorytaryzmu otwarcie inspiruje się rozwiązaniami z lat trzydziestych, odwaga i bezkompromisowość tego człowieka w walce z faszyzmem powinny być dla lewicy wzorem do naśladowania.

Powstanie styczniowe słusznie nazywa się polskim powstaniem narodowym, ale przecież nie tylko o niepodległe państwo walczyli Polacy w 1863 r. Nieprzypadkowo powstaniec Walery Wróblewski znalazł się w 1871 r. w szeregach paryskich komunardów. Jakie cele stawiała przed sobą powstańcza frakcja, która sama siebie nazwała „czerwonymi” i co łączyło ją z…

Winston Churchill jest prawdopodobnie jedną z najbardziej zmitologizowanych postaci historycznych pochodzących z Wielkiej Brytanii, zaraz obok Margaret Thatcher i Elżbiety II.  Wielu stawia go na piedestale, przypisuje mu niesamowite osiągnięcia, a także bezkrytycznie podchodzi do całej jego spuścizny. Zamiast wpisywać się w takie myślenie, z okazji 55. rocznicy śmierci Churchilla…

Odważna rewolucjonistka, zawsze samodzielna w myśleniu ekonomistka i obserwatorka wielkiej polityki międzynarodowej, wierna swoim ideałom aż do śmierci – taka była Róża Luksemburg. Urodzona w Zamościu dziewczyna ze spolonizowanej żydowskiej rodziny jeszcze we wczesnej młodości zaczęła działać w kółkach socjalistycznych. Ukończyła studia w Szwajcarii, gdy wyższe wykształcenie dla kobiet było…

Strajk.eu i kampania Historia Czerwona rozpoczynają cykl wspólnych publikacji o zapomnianych i przemilczanych kartach historii. W rocznicę zamordowania Gabriela Narutowicza przypominamy, dlaczego prezydent odrodzonej Rzeczypospolitej został najpierw okrzyknięty „żydowskim kandydatem”, a następnie zamordowany. Jaką rolę w pierwszych latach Rzeczypospolitej odgrywała narodowa prawica? Kiedy to Polska Partia Socjalistyczna broniła demokratycznych procedur?…

Czego o narodzinach wolnej Polski w 1918 r. nie mówi nam ani telewizja publiczna, ani Instytut Pamięci Narodowej? Kiedy na Zamku Królewskim zawisł czerwony sztandar? O roli ludowego rządu Ignacego Daszyńskiego, radach robotniczych w Warszawie i społecznym obliczu 11 listopada 1918 mówi Piotr Ciszewski z Kampanii Historia Czerwona w rozmowie…

Czy wielki globalny konflikt zaczął się równo z dniem 1 września 1939 r. na Westerplatte? Niezupełnie; działania wojenne  zapowiadające światowy dramat miały miejsc już dużo wcześniej. Mowa tu o wojnie domowej w Hiszpanii, ale również o zapomnianej, bo rozgrywającej się daleko od Europy, inwazji faszystowskich Włoch na Abisynię.

W lipcu minie 130 lat, odkąd John Boyd Dunlop założył w Belfaście spółkę Pneumatic Tyre and Booth Cycle Agency, która dała początek masowej produkcji nadmuchiwanych powietrzem opon – co oznaczało oszałamiający wzrost zapotrzebowania na kauczuk. Surowiec ten w ówczesnym czasie pozyskiwano przede wszystkim na obszarach dorzecza rzeki Kongo, na prywatnym…

Pod koniec maja minęła 52. rocznica ogłoszenia niepodległości przez jeden z regionów Nigerii. Wojna, która wtedy wybuchła, wprawiała świat w osłupienie swoją brutalnością – może tylko w dawnym belgijskim Kongo postkolonialne konflikty tuż po uzyskaniu niepodległości miały tak krwawy i bezwzględny wymiar. Dziś mało kto o tym pamięta, chociaż sytuacja…

„W Poznaniu trwała ostra walka między mieszczańskimi partiami o charakterze endeckim a ruchem robotniczym” – tak o wydarzeniach z 1920 roku mówi Jarosław Urbański, działacz związkowy ze stolicy Wielkopolski. 26 kwietnia pod tablicą upamiętniającą rzeź robotników kolejowych odbyła się skromna uroczystość na cześć niezwykle ważnego wydarzenia w historii polskiego społeczeństwa…

– Dzięki takim ludziom, jak ci straceni Proletariatczycy, czy jak przywódca ich organizacji Ludwik Waryński, który zginął na katordze szlisselburskiej, dzisiaj mogę być czymś więcej niż tylko narzędziem do pomnażaniem czyjegoś bogactwa. Tacy ludzie upodmiotowili masy pracujące czy masy chłopskie, z których ja się oczywiście wywodzę, jak większość Polaków. To…

Tytułowy slogan, zadomowił się na dobre w żargonie radykalnej lewicy. Ilekroć ktoś wspomina w tych kręgach o partii Razem, albo tym bardziej o SLD, nieuchronnie usłyszy w którymś momencie tę ripostę. Niektórzy się o nią pieklą, innych ona bawi, widziano nawet socjaldemokratów pielgrzymujących do Berlina, by w ramach pokuty pochylić…

Mając w pamięci wydarzenia po rosyjskiej rewolucji lutowej, liderzy SPD chcieli szybko zminimalizować wpływ rad. Grudniowy kongres wcale nie reprezentował sił robotników, żołnierzy i marynarzy, którzy byli siłą sprawczą rewolucji listopadowej. Nadal powszechne były iluzje co do motywacji politycznych SPD. Jej przywódcy w niebywałym stopniu wykorzystywali je do manipulowania radami…

W historiografii Niemiec i państw powstałych po rozpadzie Austro-Węgier rewolucje i wystąpienia robotnicze wspomina się tylko mimochodem. Tymczasem w Niemczech od 1918 r. do 1923 r. trwał okres rewolucyjny, który nie został jednak zwieńczony obaleniem kapitalizmu. Kraj, który się w jego wyniku ukształtował, był państwem imperialistycznym, a przy tym wysoce…

„Nie wyobrażałem sobie, że po ucieczce z więzienia wejdę do fortecy, skąd ucieczka jest niemożliwa” – to zdanie z książki Ostatnie naboje, którą napisał niegdysiejszy bohater radykalnej lewicy Cesare Battisti być może przychodzi mu dzisiaj na myśl, gdy ściga go cała brazylijska policja, włoskie służby specjalne, Interpol i CIA.

Eduard Bernstein się zestarzał. W międzyczasie skompromitował. Proponowane przez niego rozwiązania mają mizerne przełożenie na czasy dzisiejsze, historia również nie przemawia na ich korzyść. Czy jednak w jego teoretycznym dorobku nie ma już nic wartościowego? I jak w tym kontekście oceniać współczesnych kontynuatorów jego linii politycznej?

W setną rocznicę niepodległości Polski lewica niepotrzebnie stara się uwiarygodniać odwoływaniami do rządów Daszyńskiego i Moraczewskiego. W rzeczywistości w listopadzie 1918 r., jeszcze przed ich ustanowieniem, lud sam brał sprawy w swoje ręce. Jego wysiłki zostały jednak zdradzone przez oportunistów z PPS, wolących układać się z Piłsudskim.

Zjazd Pracowników Kultury, zapamiętany jako „zjazd lwowski”, odbył się w dniach 16 i 17 maja 1936 r. i był inicjatywą zorganizowaną przez Komunistyczną Partię Polski. Odbył się niemal w miesięcznicę śmierci Władysława Kozaka – robotnika, który zginął z rąk sanacyjnej policji podczas tłumienia kwietniowej demonstracji bezrobotnych (13 kwietnia). Zorganizowany dwa…