Historia

Faszyzm się odradza. By z nim walczyć, trzeba go precyzyjnie zidentyfikować. Należy też stworzyć szeroki Front Ludowy, czyli połączyć siły lewicy i centrum – dowodzi w książce „How to stop fascism” („Jak zatrzymać faszyzm”) brytyjski dziennikarz Paul Mason. Czy ma rację? Na ile jego przemyślenia są inspirujące w polskich warunkach?

Podczas gdy 17 stycznia 1966 r.w zaśnieżonej Warszawie trwały obchody rocznicy dziś wyklętej, a cała komunistyczna Polska szykowała się już pełną parą do uroczystości tysiąclecia chrztu, 38-letni hiszpański rybak Francisco Simó Orts, pogwizdując sobie wesoło, zarzucał sieci na krewetki w Morzu Śródziemnym, na wysokości Palomares. Pogoda była wspaniała, słoneczna, gdy…

„Wesołych Świąt!” – życzyli w Wigilię chrześcijańskiego Bożego Narodzenia strażnicy więzienia w Mankato, zapyziałego miasteczka w Minnesocie, 38 Indianom ludu Siuksów z plemienia Dakotów, skazanych na śmierć przez powieszenie. Był rok 1862 i naprawdę wielki dzień: w zamian za zgodę na ochrzczenie, więźniowie mogli spotkać się ostatni raz ze swymi…

W dzisiejszych mediach Afganistan jest przedstawiany wyłącznie w odniesieniu do fundamentalizmu islamskiego, dżihadu, lokalnych watażków i karteli narkotykowych. Te problemy to smutny fakt – ale nie zawsze tak było. 40 lat temu rewolucja niemal wyrwała ten kraj z zacofania, lecz została pokonana przez wspieraną przez imperialistów fundamentalistyczną kontrrewolucję.

Pod koniec czerwca 1936 r. Jakub Doriot, b. robotnik i oddany komunista był oklaskiwany przez tłum zwolenników, gdy ogłosił powstanie Francuskiej Partii Ludowej (PPF). Niektórzy – robotnicy – podnosili pięść w geście walki klas, inni wyciągali ręce w faszystowskim pozdrowieniu i… wszyscy się zgadzali. To dziwaczne zjawisko ewoluowało w pełną…

„To, czego od was żądam, to ściana straceń w Satory, gdzie zginęli nasi bracia. Trzeba mnie odciąć od społeczeństwa. Każą wam to zrobić! I cóż, mają rację. Ponieważ wydaje się, że każde serce, które bije dla wolności ma dziś prawo jedynie do odrobiny ołowiu, chcę jej dla siebie. Jeśli nie…

Jest rześki lutowy poranek, kiedy nasz statek dobija do brzegu w Luksorze – starożytnych Tebach. Delikatny wiatr umila oglądanie z górnego pokładu, jak wraz z wschodzącym słońcem miasto po obu stronach Nilu budzi się do życia. Po zejściu z okrętu ruszamy w dalszą drogę. Mijane przez nas pełne zieleni tereny…

Wojskowy zamach stanu przeprowadzony w Myanmarze przez Min Aung Hlainga, głównodowodzącego armii, wywołał protesty społeczne, których wojskowi najwyraźniej się nie spodziewali. Ale również ich zamach stanu był dla wielu zaskoczeniem. Jak pisali klasycy, w burżuazyjnej strategii politycznej przewrót wojskowy jest zazwyczaj środkiem ostatecznym, a żeby był udany, należy go dokonać…

Niewiele z transformacji po 1989 roku w Bułgarii było wynikiem demokratycznej, zgodnej z oczekiwaniami społeczeństwa polityki. Mieliśmy raczej do czynienia z lokalną wersją globalnego zwrotu w kierunku neoliberalnej globalizacji. Wielu Bułgarów postrzega ten okres jako polityczno-gospodarczą adaptację i umocnienie dawnych elit, które przestawiły się na antykomunizm i nadal go krzewią,…

Fragment książki Michała Siermińskiego „Pęknięta Solidarność”, wydanej nakładem Książki i Prasy, która wkrótce pojawi się w księgarniach. 

15 sierpnia 1906 roku Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej przeprowadziła w 19 miastach Królestwa Polskiego zamachy na szczególnie znienawidzonych carskich policjantów, żandarmów i urzędników. Zuchwała akcja polskich socjalistów miała zachęcić robotników i młodzież do kolejnych strajków i demonstracji, a rosyjskiemu zaborcy pokazać, iż Polacy nie rezygnują z walki o sprawiedliwość…

Waterberg (czyli „Wodna Góra” w języku afrikaans) to płaskowyż w formie góry stołowej, wznoszący się w Namibii ponad pustynną równiną Kalahari. To ważne źródło wód powierzchniowych w tej pustynnej i suchej części kontynentu, jak i rezerwuar wód podziemnych. Dla ludu Herero, wyznającego do dziś religię opartą na kulcie natury –…

26 marca 1905 roku Stefan Okrzeja, bojowiec Polskiej Partii Socjalistycznej dokonał zamachu bombowego na VII cyrkuł policji na warszawskiej Pradze. Wcześniej brał udział w słynnej demonstracji na Placu Grzybowskim, niosąc czerwony sztandar. Aresztowany, skazany na śmierć i stracony przeszedł do legendy polskich ruchów socjalistycznych i niepodległościowych. Przypominamy postać, dla której…

Powiedzieć, że IPN to pisowskie Ministerstwo Prawdy w orwellowskim stylu, to jakby nic nie powiedzieć. W dzisiejszej Polsce, jeśli jego ,,ustalenia” są niezgodne z faktami – tym gorzej dla faktów. Ludziom tam pracującym niestraszne są bowiem takie drobnostki jak prawda – nie psując sobie nimi nastrojów dzielnie wznoszą oni gmach…

Gdy prawicowi puczyści wystąpili przeciwko Republice Hiszpańskiej, z całej Europy ruszyli na Półwysep Iberyjski ludzie o lewicowych przekonaniach, gotowi ronić zdobyczy hiszpańskiej rewolucji. Byli wśród nich również Polacy. Do dziś w Hiszpanii wspomina się ich z szacunkiem, podczas gdy polski IPN przedstawia ich jako zbrodniarzy.

Krwawa Niedziela w Petersburgu w styczniu 1905 r. zapoczątkowała wielki wstrząs: strajki i powstania robotnicze w praktycznie wszystkich przemysłowych zagłębiach Imperium Rosyjskiego, bunty chłopskie na wsi, wybuch lokalnych antagonizmów religijnych i narodowościowych. Protestowano i walczono także na ziemiach polskich, gdzie rozwijał się od kilkunastu lat ruch socjalistyczny, a warunki życia…

Czy akty grabieży, do których doszło podczas protestów w Stanach Zjednoczonych, są czymś wyjątkowym? Czy może zawsze podczas rewolucyjnych zrywów i wystąpień dochodziło do zniszczeń? W najnowszym odcinku Historii Czerwonej Piotr Ciszewski i Małgorzata Kulbaczewska-Figat przypominają, kiedy w Warszawie miały miejsce rozruchy głodowe, jak Polska Partia Socjalistyczna zareagowała na pogrom…

Jako student i pasjonat historii, od dawna z dużym smutkiem obserwuję, jak instrumentalnie jest ona traktowana w przestrzeni publicznej. Zazwyczaj z uczuciem bezsilności przechodzę obok tego obojętnie, ostatnio jednak pewien tekst przelał we mnie czarę goryczy.

Dzisiaj, kiedy tak wiele rządów w dążeniu do autorytaryzmu otwarcie inspiruje się rozwiązaniami z lat trzydziestych, odwaga i bezkompromisowość tego człowieka w walce z faszyzmem powinny być dla lewicy wzorem do naśladowania.

Powstanie styczniowe słusznie nazywa się polskim powstaniem narodowym, ale przecież nie tylko o niepodległe państwo walczyli Polacy w 1863 r. Nieprzypadkowo powstaniec Walery Wróblewski znalazł się w 1871 r. w szeregach paryskich komunardów. Jakie cele stawiała przed sobą powstańcza frakcja, która sama siebie nazwała „czerwonymi” i co łączyło ją z…